Anne baba hakları ve evlat olmanın sorumlulukları, İslam dininde büyük önem taşır. Kur’an ve Hadisler, anne babaya saygı gösterilmesi ve onlara iyi davranılmasını emreder. Bu konuda Kur’an’da ve Hadislerde birçok mesaj bulunmaktadır.
Kur’an’da Anne Baba Haklarına İlişkin Ayetler:
1. Lokman Suresi, 14: “Ve Biz insana, anne babasına iyi davranmasını tavsiye ettik. Annesi onu zahmetle karnında taşıdı ve zahmetle doğurdu. Taşıması ve sütten kesilmesi otuz aydır. Nihayet o, olgunluk çağına erişip kırk yaşına ulaştığında, ‘Rabbim! Bana ve anne babama verdiğin nimete şükretmemi ve Senin hoşnut olacağın salih amel işlememi nasip et. Ve benim için zürriyetimi de salih kıldı. Şüphesiz ben Sana döndüm ve ben Müslümanlardanım’ diye dua et.”
2. İsra Suresi, 23-24: “Rabbin, ancak kendisine kulluk etmenizi, anne babaya da iyi davranmanızı emretti. Eğer onlardan biri veya her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, onlara ‘öf’ bile deme ve onları azarlama; onlara güzel söz söyle. Onlara merhamet kanadını ger ve ‘Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirdiyse, Sen de onlara merhamet et’ diye dua et.”
Hadislerde Anne Baba Hakları ve Evlat Olmanın Sorumlulukları:
1. Bir hadiste Peygamber Muhammed (s.a.v.), “Cennet annelerin ayakları altındadır” diyerek annelere saygının önemini vurgulamıştır.
2. Bir diğer hadiste ise, “Allah’ın rızası anne babanın rızasındadır, Allah’ın gazabı da anne babanın gazabındadır” ifadesiyle anne baba rızasının Allah’ın rızasıyla doğrudan ilişkili olduğu belirtilmiştir.
3. Ebû Hüreyre’den rivayet edilen bir hadiste ise, “Bir kimse anne babasına iyilik ederek onların hoşnutluğunu kazanırsa, Allah da onun ömrünü uzatır” denilerek anne babaya iyi davranmanın dünya hayatındaki faydalarına işaret edilmiştir.
4. Bir başka hadiste, “Anne babaya asi olanın burnu sürtülsün” diyerek anne babaya karşı gelmenin ahlaki bir zafiyet olduğu vurgulanmıştır.
Anne baba hakları ve evlat olmanın sorumlulukları, İslam’da sadece aile içi ilişkileri düzenlemekle kalmaz, aynı zamanda toplumsal düzenin ve ahlaki değerlerin korunmasına da katkıda bulunur. Anne babaya saygı, onlara hürmet ve itaat, onların ihtiyaçlarını gözetme ve onlara karşı nazik ve merhametli olma gibi davranışlar, Müslümanların aile içindeki rollerini yerine getirmeleri için önemli rehberlerdir.
Bu ayet ve hadisler, anne baba haklarına ve evlat olmanın sorumluluklarına dair İslami öğretilerin sadece bir kısmını oluşturur. Müslümanlar için bu öğretiler, günlük yaşamda nasıl davranılması gerektiğine dair yol gösterici ilkelerdir.