Gıybet ve dedikodu, İslam dininde hoş karşılanmayan ve insanlar arasındaki ilişkileri zedeleyebilecek zararlı davranışlar olarak kabul edilir. Kur’an ve Hadislerde bu konuyla ilgili birçok uyarı ve öğüt bulunmaktadır.
Kur’an’da Gıybet ve Dedikodu Hakkında Ayetler:
Kur’an-ı Kerim’de gıybet, başkalarının arkasından kötü konuşma olarak tanımlanır ve bu davranıştan kaçınılması emredilir. Gıybetle ilgili en bilinen ayetlerden biri Hucurat Suresi’nin 12. ayetidir:
“Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının. Şüphesiz, zannın bir kısmı günahtır. Ve birbirinizin gizli hallerini araştırmayın. Biriniz, bir diğerinizin etini yemekten hoşlanır mı? Tiksindiniz değil mi? Allah’tan korkun. Şüphesiz Allah, tevbeyi çok kabul eden, çok merhametlidir.”
Bu ayet, gıybetin ne kadar çirkin bir davranış olduğunu, bir insanın ölü kardeşinin etini yemesine benzeterek anlatır ve müminleri bu tür davranışlardan sakındırır.
Hadislerde Gıybet ve Dedikodu Hakkında Uyarılar:
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), hadislerinde gıybet ve dedikodunun zararlarına sıkça değinmiştir. İşte bu konuda bazı hadisler:
1. “Gıybet, kardeşinin hoşuna gitmeyecek şeyleri arkasından söylemendir.” (Sahih Muslim)
2. “Müslüman, müslümanın kardeşidir, ona zulmetmez, onu yalnız bırakmaz, onu küçümsemez… Bir kimsenin ırzına ve namusuna dil uzatmak, ona zulmetmek demektir.” (Sahih Muslim)
3. “Kim müslüman kardeşinin gıybetini yaparsa, Allah da onun gıybetini yapar ve kim Allah’ın gıybetini yaparsa, Allah onu rezil rüsva eder.” (Tirmizi)
4. “Sizden birinizin ölü kardeşinin etini yemesi sizin hoşunuza gider mi?” (Buhari ve Muslim)
5. “Gıybet, kardeşinin arkasından onun hoşlanmadığı bir şey söylemektir. Eğer söylediğin şey onda varsa, onu gıybet etmiş olursun; eğer yoksa, ona iftira atmış olursun.” (Ebu Davud)
Bu hadisler, gıybetin sadece söz konusu kişiye zarar vermekle kalmayıp, aynı zamanda gıybeti yapan kişinin de günah işlemiş olacağını ve bu davranışın ciddi sonuçları olabileceğini vurgular.
Gıybet ve dedikodu, toplumda fitne ve fesada yol açabilir, insanlar arasındaki güveni ve sevgiyi zedeler. Bu nedenle İslam, insanların birbirleri hakkında iyi düşünmelerini, kötü zanlardan kaçınmalarını ve özel hayatların gizliliğine saygı göstermelerini öğütler. Müminlerin, bu tür zararlı alışkanlıklardan uzak durarak, söz ve davranışlarında daima takva sahibi olmaları ve Allah’ın rızasını gözetmeleri beklenir.