Tevazu ve alçakgönüllülük, İslam dininde büyük önem taşıyan erdemlerdendir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.), hayatı boyunca tevazu ve alçakgönüllülüğü hem sözleriyle hem de davranışlarıyla ümmetine öğretmiştir. Bu erdemler, Kur’an-ı Kerim’de de vurgulanmış ve Müslümanların bu meziyetleri benimsemeleri istenmiştir.
Hadislerde Tevazu ve Alçakgönüllülük:
1. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Kim tevazu gösterirse Allah onu yüceltir.” (Müslim, Birr 58)
Bu hadis, Müslümanların kibir ve gururdan uzak durmaları gerektiğini ve alçakgönüllü olmalarının Allah katında değerlerini artıracağını ifade eder.
2. Bir diğer hadiste ise şöyle denir: “Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse ya hayır söylesin ya da sussun.” (Buhari, Edeb 31; Müslim, İman 74)
Bu hadis, Müslümanların konuşmalarında dahi alçakgönüllü olmaları gerektiğini ve gereksiz yere konuşmaktan kaçınmaları gerektiğini öğütler.
3. “Allah Teâlâ kibir giysisini giyen kimseye bakmaz.” (Müslim, İman 147)
Bu hadis, kibir ve gururun Allah katında hoş karşılanmadığını ve bu tür davranışların Müslümanlar tarafından terk edilmesi gerektiğini vurgular.
Kur’an-ı Kerim’de Tevazu ve Alçakgönüllülük:
1. “Kullarım, sen onlara de ki: Benim kullarım, sözün en güzelini söylesinler. Şüphesiz şeytan, insanlar arasını bozar. Şeytan, insanlara apaçık bir düşmandır.” (İsra, 17:53)
Bu ayet, Müslümanların sözlerinde ölçülü olmalarını ve güzel konuşmalarını emreder.
2. “Ve kullarımızdan Allah’a karşı gelmekten sakınanlara gelince, onlar cennetlerde ve pınar başlarında ağırlanırlar.” (Hicr, 15:45)
Bu ayet, Allah’tan sakınan ve O’nun emirlerine uyan kimselerin cennette mükafatlandırılacağını bildirir. Tevazu ve alçakgönüllülük de Allah’ın emirlerine uymakla ilişkilendirilebilir.
3. “Rabbinin rahmetine koşun! Ve Rabbinizin size hazırladığı cennete koşun ki, göklerin ve yerin genişliği kadar o cennet, Allah’a karşı gelmekten sakınanlara hazırlanmıştır.” (Al-i İmran, 3:133)
Bu ayet, Müslümanları Allah’ın rahmetine ve cennetine koşmaya teşvik eder ve bu koşuda alçakgönüllülük ve tevazu gösterenlerin ödüllendirileceğini müjdeleyerek, bu erdemlerin önemini vurgular.
Tevazu ve alçakgönüllülük, İslam’da sadece bireysel bir erdem olmanın ötesinde, toplumsal barışın ve kardeşliğin de temel taşlarından biri olarak kabul edilir. Müslümanlar, bu erdemleri benimseyerek hem dünyada hem de ahirette yüce mertebelere ulaşmayı umarlar.